سلامت نیوز: کرونا باعث نشد که حال و هوای محرم از شهرهایمان برود، پرچم‌های سیاه از چند روز پیش برافراشته شده و چهره سیاهپوش محله‌ها همانی است که هر سال بوده.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،قرار نبود کرونا، چراغ محافل اهل‌بیت (ع) و عزاداری‌ها را خاموش کند؛ حتی با برگزار نشدن آیین‌های خاص و چند صد ساله عزاداری سیدالشهدا(ع). امسال از نخل‌گردانی یزدی‌ها، گل‌مالی لرستانی‌ها، قالیشوران اصفهان، تشتگذاری اردبیلی‌ها و سینه‌زنی اهوازی‌ها تا تعزیه‌خوانی و گردهمایی شیرخوارگان حسینی که عامل ازدحام جمعیت است، خبری نیست. دسته‌روی هیات‌ها و حضور آنها در اماکن مقدس هم برای برگزاری مراسم ممنوع است.
اما محرم امسال چهره متفاوتی به خود خواهد گرفت و هیاتی‌ها به دنبال برنامه‌ریزی برای یک عزاداری مقبول و منطقی با توجه به شرایط جامعه هستند و با اجرای پویش «هر خانه یک حسینیه» همه مردم ایران صاحب‌عزای سالار شهیدان خواهند بود. البته هیاتی‌ها تونل ضدعفونی هم دارند و با کاهش پذیرش جمعیت عزاداران چراغ هیات‌ها را روشن نگه خواهند داشت. دستورالعمل و پروتکل‌های برگزاری مراسم محرم هم برایشان ارسال شده و همه موظف به رعایت آن هستند.
بسیاری از مراجع دینی هم اعلام کرده‌اند: «عزاداری بر امام حسین (ع) از شعائر بزرگ دینی است، اما اگر جان یک انسان در خطر باشد و ما عامل به خطر افتادن جان شخصی باشیم، چنین عزاداری جایز نیست». ایستگاه‌های صلواتی هم برپا نمی‌شوند اما مانند هیاتی‌ها بسیاری از بانیان این ایستگاه‌ها هم به دنبال راهی هستند که با توجه به شیوع کرونا و گرفتاری‌های معیشتی و اقتصادی، نذرهایی که سال‌های گذشته در قالب چای و قند و شربت ادا می‌شد، امسال در قالب کمک‌های مؤمنانه و با نام و یاد سیدالشهداء (ع) گرهی از مشکلات مردم باز کند.
با توجه به دستورالعمل جدید ستاد ملی مقابله با کرونا برای روزهای پیش رو، گزارش گروه ایرانشهر همشهری از نحوه برگزاری مراسم عزاداری ایام محرم و صفر و طرح‌هایی که برای برگزاری این عزاداری‌ها اجرا می‌شود را بخوانید.
هیات‌ها مجوز بگیرند
مدیرکل تبلیغات اسلامی استان قم به محدودیت‌های موجود در پروتکل‌های عزاداری ماه محرم اشاره می‌کند و می‌گوید: امسال آیین‌هایی همچون نخل‌گردانی، مشعل‌گردانی، شبیه‌خوانی، آتش زدن خیمه‌ها، دسته عزاداری روحانیون، اجتماع دسته‌های عزاداری در حرم حضرت معصومه(س) و بقاع متبرکه و... برگزار نمی‌شود.
حجت‌الاسلام رضا عزت‌زمانی با تاکید بر اینکه مسئولیت اجرای پروتکل‌های بهداشتی در مراسم عزاداری به عهده سازمان‌های تبلیغات اسلامی است، بیان می‌کند: عزاداری‌ها به دلیل احتمال شیوع بیشتر کرونا در فضاهای مسقف محدود شده و مراسم هیات‌های مذهبی در فضاهایی همچون حیاط مدارس، پارک‌ها و... با رعایت فاصله اجتماعی برگزار خواهد شد. در حرم حضرت معصومه(س) برنامه عزاداری جمعی و مراسم شیرخوارگان حسینی و احلی من العسل برگزار نمی‌شود.
عزاداری در فضای مجازی
سینه‌زنی، تعزیه‌خوانی، نعش (تشییع نمادین پیکر شهدای کربلا)، پامنبری و مختگ (گهواره) از آیین‌های مختلف بوشهر است که هر سال گردشگران زیادی را به این استان می‌کشاند. اما مدیرکل تبلیغات اسلامی بوشهر از ممنوعیت برگزاری این آیین‌ها در محرم امسال خبر می‌دهد و می‌گوید: سخنرانی و روضه‌خوانی حداکثر به مدت 2 ساعت انجام خواهد شد و برپایی ایستگاه صلواتی، استفاده از سنج، دمام و طبل ممنوع است. حجت‌الاسلام «عبدالرضا سروستانی» با اشاره به پویش «هر خانه یک حسینیه» بیان می‌کند: استفاده از ظرفیت فضای مجازی، شبکه‌های اجتماعی و صدا و سیما در ماه محرم اولویت است.
ایده‌های معنوی
حجت‌الاسلام محمد قطبی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان با اشاره به جایگزینی ایده‌های معنوی زیبا به جای روش‌های سنتی عزاداری اظهار می‌کند: خیرات و مواسات اجتماعی، نام و نشان حسینی، مدرسه محیطی عاشورایی، مراسم عزاداری کارمندی، قرائت و ختم قرآن کریم، توسعه و تقویت نماز جماعت، میراث ماندگار حسینی، مناسک رسانه‌ای و خانه‌های حسینی از جمله این ایده‌های معنوی هستند. جلیل باقری، رئیس هیات حسینی نخل کاشان هم از راه‌اندازی تونل ویروس‌زدایی در این هیات مذهبی خبر می‌دهد و بیان می‌کند: عزاداران پیش از ورود با عبور از این تونل، ویروس‌زدایی خواهند شد. همچنین تب‌سنجی عزاداران هم صورت خواهد گرفت و ظرفیت پذیرش از 3 هزار نفر به 500 نفر کاهش یافته است.
پخش غذای نذری ممنوع!
راه‌اندازی موکب‌های حسینی، هوسه (شعرخوانی)، لطمیه (سینه‌زنی زنان)، چلاب (سینه‌زنی مردان) در حسینیه حاج «معشور» یا شبیه‌خوانی عربی در لشکر‌آباد هر سال بسیاری از اهالی دیگر شهرهای خوزستان و همچنین استان‌های دیگر را به اهواز می‌کشاند، امسال اما طبق اعلام سازمان تبلیغات اسلامی همه این فعالیت‌ها ممنوع است و هیات‌های مذهبی فقط اجازه دارند در مساجد با سقف 6 متر و با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در زمانی محدود به نوحه‌خوانی و سینه‌زنی بپردازند.
حیاط مدارس حسینیه می‌شودهرچند در برخی شهرها عزاداری در فضای مسقف با رعایت برخی موارد مجاز است، اما کرمانشاهی‌ها اجازه برگزاری هیچ مراسمی را در فضای بسته ندارند. محمودرضا مرادی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در این باره می‌گوید:
با توجه به اینکه امکان برگزاری مراسم عزاداری در حسینیه‌های مسقف و مساجد فراهم نیست، هماهنگی لازم به عمل آمده تا در حیاط برخی مدارس نزدیک حسینیه‌ها و مساجد این مراسم برگزار شود. همچنین توزیع نذری در هیات‌ها ممنوع است و تنها نذری‌هایی که به صورت خشک باشد، اجازه توزیع دارند.
پخش زنده مراسم تشتگذاری اردبیل
اردبیلی‌ها که به برگزاری عزاداری پرشور برای سالار شهیدان شهرت دارند، امسال در حمایت از کادر درمان و پیشگیری از شیوع ویروس کرونا، مراسم‌هایشان را لغو کرده‌اند و با هشتگ‌های «هر خانه یک هیات» (هر‌کس در خانه عزاداری کند) و «هر هیات یک زندانی» (هزینه برگزاری مراسم برای آزادی یک زندانی جرایم غیرعمد) به استقبال محرم رفته‌اند.
حجت‌الاسلام قاسم جعفرزاده، مدیرکل تبلیغات اسلامی اردبیل در این باره می‌گوید: مراسم تشتگذاری ماه محرم از آیین‌های ملی عزاداری است که بنا داریم این مراسم را با تعداد اندک مردم و در بازه زمانی محدود در یک مسجد به صورت متمرکز و نمادین با انعکاس پخش زنده از صدا و سیما برگزار کنیم.
علم‌بندی ماسوله شاید برگزار شود
در گیلان هم امسال از تشتگذاری در آستارا و تالش، چهل‌منبر در لاهیجان، تعزیه‌خوانی در ضیابر و علم‌بندان در ماسوله خبری نیست. بسیاری از شهرها در وضعیت قرمز هستند. با این حال مسئولان گیلان اطمینان می‌دهند که طبق دستورات ستاد ملی مبارزه با کرونا عمل خواهند کرد.
حجت‌الاسلام سعید مهدوی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی گیلان می‌گوید: هرگونه پذیرایی در جریان برگزاری مراسم عزاداری ممنوع اما تهیه نذورات به صورت بسته‌بندی ایرادی ندارد. همچنین دسته‌روی صرفاً بدون نقل مکان از محل هیات‌ها، برگزار می‌شود. درباره برگزاری یکی از مهم‌ترین و زیباترین مراسم مذهبی استان در ماسوله هم احمد نجیبی، مدیر پایگاه میراث فرهنگی ماسوله می‌گوید: نتیجه نهایی برگزاری آیین علم‌بندی به‌زودی و پس از برگزاری نشست‌های تعریف‌شده اعلام می‌شود.
برگزاری متفاوت مراسم یوم‌العباس زنجان
مراسم یوم‌العباس حسینه اعظم زنجان در روز هشتم محرم به گفته مدیرکل تبلیغات اسلامی استان زنجان لغو نمی‌شود، اما به شکلی متفاوت برگزار خواهد شد. حجت‌الاسلام سعید احمدی می‌گوید: امسال هیچ هیات عزاداری اجازه برگزاری مراسم ندارد. یوم‌العباس امسال نمایش ولایتمداری مردم استان زنجان است و مردم با شور و شعور حسینی برای برگزاری محرمی متفاوت طبق اعلام ستاد ملی کرونا آماده می‌شوند. وی می‌افزاید: رویکرد اصلی برنامه‌ها رزمایش مواسات، همدلی و کمک مومنانه خواهد بود. شعار امسال ما «هر خانواده یک هیات» است و از مردم می‌خواهیم در خانه از طریق فضای مجازی و شبکه استانی، برنامه‌های ویژه محرم را پیگیری کنند.
ممنوعیت مراسم اطعام‌دهی در مازندران
آیین‌های مازندران از جمله نخل‌گردانی و مشال‌پلیته و مراسم ویژه اطعام‌دهی گسترده به گفته مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران برگزار نمی‌شود یا در صورت برگزاری، محدود و با نظارت کامل فرمانداری خواهد بود. حجت‌الاسلام ناصر شکریان بیان می‌کند: آیین‌های بومی هر شهرستان در صورت ضرورت برگزاری با رعایت همه پروتکل‌های بهداشتی در مکاتبه فرمانداران با ستاد مقابله با کرونا مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اما در حالت کلی، اجرای هرگونه مراسم که سبب تجمع مردم شود ممنوع است. وی با بیان ممنوعیت برگزاری مجالس تعزیه درباره برخی آیین‌های اطعام‌دهی شناخته‌شده در مناطقی از مازندران مانند «محرم‌پلاخوار» کیاسر عنوان می‌کند: اطعام‌دهی اگر به صورت بیرون‌بر باشد و حتی تهیه و توزیع آن هم سبب تجمع مردم نشود با نظر فرمانداران و ستاد مقابله با کرونا قابل انجام است.
نذر پرچم و ماسک
مدیرکل تبلیغات اسلامی خراسان جنوبی از ممنوعیت توزیع شربت و چای از سوی ایستگاه‌های صلواتی خبر می‌دهد و می‌گوید: فعالان در این ایستگاه‌های صلواتی می‌توانند نذر توزیع ماسک و مواد ضد عفونی‌کننده در بین مردم داشته باشند. حجت‌الاسلام احمد رضایی با اشاره به اینکه امسال پویش «نذر پرچم» را راه‌اندازی کرده‌ایم، بیان می‌کند: در این پویش، افراد می‌توانند در تهیه پرچم‌های عزاداری کمک کنند تا در هر مغازه و بسیاری از مکان‌ها یک پرچم عزا نصب و فضای شهر آماده شروع ماه عزاداری شود.
لغو گردشگر مذهبی در یزد
محمدحسن باقری، رئیس شورای هیات‌های مذهبی یزد می‌گوید: امسال علاوه بر مراسم نخل‌گردانی، هیچ مراسم بزرگ مذهبی دیگری هم در یزد برگزار نخواهد شد. مسئولان هیات‌های مذهبی کوچک‌تر هم که قصد برگزاری مراسم دارند، باید در سامانه کشوری بیرق ثبت نام کنند و بر رعایت تمامی نکات بهداشتی تعهد دهند. سید‌مصطفی فاطمی، مدیرکل میراث فرهنگی یزد هم از برگزاری پویش «هر خانه، یک حسینیه» خبر می‌دهد و می‌گوید: امسال با توجه به تصمیم‌گیری کمیته گردشگری مذهبی و معنوی استان برنامه‌ای برای گردشگری مذهبی نداریم.
اما با برگزاری این پویش، آیین‌ها و مراسم سال‌های گذشته را به صورت مجازی برای مردم استان پخش خواهیم کرد تا در خانه‌های خود به عزاداری سالار شهیدان بپردازند. محرم و عزاداری اباعبدالله(ع) به قوت خود باقیست و همسو با آن قرار است پروتکل‌های ویژه‌ای برای مقابله با کرونا اجرایی می‌شود.
بر این اساس ضروری است علاوه بر بانیان هیات‌های مذهبی و متولیان سازمان‌های تبلیغات اسلامی در استان‌های مختلف، مردم هم نسبت به رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای جلوگیری از بحرانی شدن دوباره کرونا توجه ویژه‌ای داشته باشند. در این باره انتظار می‌رود همانطور که مردم مؤمن و هوشمند ایران در شب‌های قدر در کنار برگزاری مراسم دینی، مسائل بهداشتی را هم رعایت کردند، در محرم امسال هم تجلی باشکوهی از مراعات مؤلفه‌های ضروری برای حفظ سلامت در برگزاری عزاداری‌های محرم به نمایش درآید تا در مسیر پرعظمت حسینی مقبول درگاه حق قرار گیرد.
حذف طبل و سنج از مراسم شاه‌حسین‌گویان
امسال برای اولین بار بعد از دوران صفویه، سوگواره محرم در بازار تاریخی تبریز برگزار نمی‌شود؛ چون امکان تهویه مناسب با توجه به شیوع کرونا در این محوطه سربسته وجود ندارد. در این باره یکی از اعضای کانون مداحان تبریز که مایل به اعلام نامش نیست، می‌گوید:
فعالان مذهبی شهر احتمال می‌دهند در دهه اول محرم برخی دسته‌جات عزاداری به صورت غیررسمی در بازار تبریز حرکت کنند و به همین دلیل سازمان تبلیغات اسلامی استان در این باره تذکر کتبی داده و از دسته‌جات در زمینه عدم برگزاری مراسم سوگواری در بازار تعهد گرفته است.
از سوی دیگر مراسم شاه‌حسین گویان تبریز که آن هم سابقه‌ای طولانی دارد، از چند روز قبل در چهارراه نادر تبریز آغاز شده و هرچند از طبل و سنج در این مراسم خبری نیست، اما حضور گسترده شهروندان در این مراسم مسئولان بهداشتی و درمانی استان را نگران کرده است.امسال پویش هرخانه یک حسینیه و هر خانه یک هیات در سراسر کشور با هدف جلوگیری از ازدحام و تراکم جمعیت در هیات‌های عزاداری اجرا خواهد شد
نظر شما